SpecPrawny.pl | Forum Prawne

Witam!

Mam pytanko, jestem współwłaścicielem drogi, która biegnie obok działek współwłaścicieli. Jest nasz 9 osób, czy możemy zagrodzić przejazd naszą drogą. Dodam, iż droga biednie dalej do innych działek ale nie są to wspołwłasciele tej drogi i mają dojazd z drugiej strony, ale gorszy i dłuższy.

Czy można zagrodzić wjazd na drogę prywatną, wspłwłasność, nie jest to droga gminna tylko nasza ?.

Gdzie mogę znaleść art. dotyczacy tej kwestji.


Pozdrawiam
Arek

O ile inne działki mają zapewniony dojazd (choćby gorszy), nie widzę raczej powodów do korzystania przez ich właścicieli z cudzych, prywatnych dróg. Co do przepisu - por. art. 145 kc i niżej cytowane orzeczenie SN.

Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna

z dnia 18 listopada 1998 r.

II CKN 45/98

Przepis art. 145 kc nie jest źródłem roszczeń o ustanowienie służebności drogi, zapewniającej łatwiejsze korzystanie z nieruchomości, lecz stanowi podstawę prawną żądania ustanowienia drogi koniecznej (niezbędnej), zapewniającej dostęp do drogi publicznej.


Uzasadnienie



Sąd Rejonowy w Zakopanem, postanowieniem z dnia 27 marca 1997 r. ustanowił na rzecz każdoczesnego właściciela nieruchomości, położonej w K., a stanowiącej dz. ewid. nr 3209/2, nr 3211/3 oraz nr 3211/5 - służebność przejazdu, przechodu i przegonu szlakiem biegnącym południowo-wschodnią częścią działki nr 3210/3, oznaczonym na mapie sporządzonej przez inż. A.B. z dnia 1 lipca 1996 r. kolorem żółtym i cyframi 1, 2, 3, 4, 15, 16, 1, a nadto zasądził tytułem wynagrodzenia za ustanowioną służebność od wnioskodawczyni Elżbiety P. na rzecz uczestników postępowania PKP - Państwowe Koleje Linowe w Z. kwotę 1.070 zł oraz na rzecz pozostałych uczestników postępowania Krzysztofa D., Małgorzaty C. i Leopolda D. solidarnie kwotę 1.070 zł - z ustawowymi odsetkami.

Rozstrzygnięcie powyższe oparte zostało na następujących ustaleniach i wnioskach:

Wnioskodawczyni jest właścicielką działek nr 3211/3, 3209/2 oraz 3211/5, które graniczą ze sobą i stanowią zorganizowaną całość gospodarczą. Na działkach nr 3211/3 i 3209/2 wnioskodawczyni wybudowała budynek mieszkalno-usługowy bez zezwolenia, zaś działka nr 3211/5 wykorzystywana jest jako parking dla osób korzystających z działalności pensjonatowo-gastronomicznej, prowadzonej przez wnioskodawczynię. W trakcie budowy jak i po jej zakończeniu organy administracyjne wydały decyzje najpierw wstrzymujące budowę, a później nakazujące rozbiórkę budowli. Ostatecznie wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 listopada 1996 r. oddalona została skarga wnioskodawczyni na decyzję Wojewody Nowosądeckiego z dnia 28 sierpnia 1995 r. nakazującą rozbiórkę budynku wybudowanego przez wnioskodawczynię. Nieruchomość wnioskodawczyni nie posiada dostępu do drogi publicznej.

Sąd Rejonowy - stosownie do wniosków stron - przeprowadził dowód z opinii biegłych geodetów, którzy przedstawili pięć wariantów drogi koniecznej. Uznając, iż jej przebieg według wariantu piątego, zaproponowanego przez uczestnika postępowania PKP Państwowe Koleje Linowe - zgodnie z którym droga konieczna wprawdzie nie dochodzi do działki nr 3211/5, na którym urządzony jest parking, ale zapewnia nieruchomości dostęp do drogi publicznej - najbardziej spełnia kryteria i przesłanki z art. 145 kc i dlatego orzekł zgodnie z tym wariantem. Nie zaakceptował natomiast najbardziej korzystnego dla wnioskodawczyni wariantu czwartego, według którego droga konieczna dochodzi do wszystkich trzech działek tworzących nieruchomość wnioskodawczyni. Sąd Rejonowy uznał, iż ustanowienie drogi koniecznej według tego wariantu stanowiłoby usankcjonowanie bezprawnego działania wnioskodawczyni, która poprzez postawienie bez zezwolenia budowlanego budynku gastronomiczno-usługowego, zamknęła dojazd do dalej położonej działki, na której urządziła parking. Sąd Rejonowy zaznaczył nadto, iż według wariantu piątego droga konieczna stanowi niewielkie obciążenie dla sąsiedniej działki nr 3210/3 i w odróżnieniu od drogi według wariantu czwartego nie uniemożliwia gospodarczego wykorzystania tejże sąsiedniej działki nr 3210/3, a także działki 3211/1.

Sąd Wojewódzki w Nowym Sączu, postanowieniem z dnia 28 sierpnia 1997 r. oddalił apelację wnioskodawczyni od powyższego postanowienia Sądu Rejonowego, w której skarżąca podnosiła, iż ustanowienie drogi koniecznej według wariantu piątego, zamiast czwartego jest dla niej krzywdzące. Sąd Wojewódzki uznał, iż zarzut apelacyjny nie znajduje usprawiedliwienia w świetle ustaleń faktycznych i oceny prawnej Sądu Rejonowego, które w całości podzielił jako trafne i mające oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym.

W kasacji od tego postanowienia, która oparta została na obu podstawach kasacyjnych, pełnomocnik wnioskodawczyni podnosząc zarzut „naruszenia art. 233 kpc przez brak wszechstronnego rozważenia materiału sprawy” oraz zarzut „naruszenia art. 145 kc i Planu zagospodarowania przestrzennego Gminy T. przez ustanowienie drogi koniecznej według wariantu, który uniemożliwia wjazd na działki nr 3211/5 i 3211/3” - wnosił o „uchylenie zaskarżonego postanowienia przy uwzględnieniu kosztów postępowania kasacyjnego”.

Rozpoznając kasację w jej granicach, które wyznaczone zostały przez powołane w kasacji podstawy i wnioski, należało ocenić w pierwszej kolejności - podniesiony w ramach podstawy z art. 393[1] pkt 2 kpc - zarzut naruszenia art. 233 § 1 kpc. Według skarżącej naruszenie tego przepisu nastąpiło albowiem „oba Sądy nie rozeznały, jak poprzedniczka prawna Elżbiety P. dojeżdżała i dochodziła do swojej nieruchomości oraz tego, czy Zofia K. zbywając Elżbiecie P. ten grunt zapewniła ją o tym, że ma on dostęp z drogi publicznej”.

Odnosząc się do tak sformułowanego zarzutu przede wszystkim stwierdzić należy, iż okoliczności przytoczone w jego uzasadnieniu są nieistotne dla oceny zgłoszonego roszczenia i dlatego nie miały znaczenia przy ocenie dowodów przeprowadzonych przez sąd pierwszej instancji. Nie musiały więc być przedmiotem rozważań także Sądu Wojewódzkiego, który rozpoznając apelację oceniał zebrany w sprawie materiał dowodowy. Dodać przy tym należy, iż ocena ta jest wszechstronna gdyż uwzględnia wszystkie wersje drogi koniecznej, jakie zaprezentowane zostały w opiniach biegłych sądowych.

To, że w podstawie faktycznej rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonym postanowieniu brak jest - co zarzuciła autorka kasacji - okoliczności dotyczących sposobu korzystania z nieruchomości przez poprzedniczkę prawną wnioskodawczyni oraz składanych przez nią zapewnień przy sprzedaży tej nieruchomości, nie może świadczyć o wadliwej ocenie materiału dowodowego. Nie jest to bowiem wynik dokonanej oceny dowodów, lecz skutek właściwego zakwalifikowania okoliczności faktycznych sprawy bądź jako istotnych, a więc niezbędnych dla zastosowania lub wykluczenia zastosowania właściwych przepisów prawa materialnego, bądź jako nieistotnych, a zatem nie mających z tego punktu widzenia żadnego znaczenia.

Zgłoszony - w ramach podstawy kasacyjnej z art. 393[1] pkt 1 kpc - zarzut naruszenia „Planu zagospodarowania przestrzennego Gminy T. we wsi K...” musiał pozostać poza rozważaniami nie tylko dlatego, że na dokument ten skarżąca powołała się dopiero w postępowaniu kasacyjnym, lecz również z tego względu, że nie jest on prawem materialnym, którego naruszenie uzasadnia odwoływanie się do podstawy kasacyjnej z art. 393[1] pkt 1 kpc.

Nie zasługiwał na uwzględnienie zarzut naruszenia art. 145 kc przez błędną jego wykładnię. Sądy obu instancji słusznie bowiem uznały, iż droga konieczna według wariantu piątego, najbardziej spełnia kryteria i przesłanki z art. 145 kc. Przede wszystkim zapewnia nieruchomości dostęp do drogi publicznej. Wprawdzie nie dochodzi do działki nr 3211/5, na której urządzony jest parking, ale uwzględnia potrzeby nieruchomości wnioskodawczyni z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które prowadzi.

Akceptując wykładnię przepisu art. 145 kc, przedstawioną w zaskarżonym postanowieniu, pamiętać należało, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego przeważa taki kierunek wykładni pojęcia „odpowiedniego dostępu do drogi publicznej”, według którego właściciel, którego nieruchomość przylega do drogi publicznej, ale który tak zabudowuje swoją nieruchomość, że zamyka sobie dojazd do dalej od drogi położonych części nieruchomości, nie może żądać od sąsiadów ustanowienia służebności drogowej dla uzyskania dojazdu do tych części swej nieruchomości. Nie wolno też uczestnikowi postępowania sądowego przez stwarzanie - szczególnie w toku postępowania sądowego - faktów dokonanych zmierzać do uzyskania korzystnych dla siebie rozstrzygnięć sądowych. (por. orzeczenie SN z dnia 13 marca 1975 r. III CRN 488/74 nie publ.). W innym orzeczeniu z dnia 4 lipca 1974 r. III CRN 125/74 (OSNCP 1975/9 poz. 135) Sąd Najwyższy stwierdził, że przepis art. 145 kc nie przewiduje roszczenia o ustanowienie drogi koniecznej w sytuacji, gdy trudności drogowe wynikają jedynie z niekorzystnego usytuowania budynków na nieruchomości, ze względu na którą służebność miałaby być ustanowiona. W takim wypadku chodzi nie o dostęp do drogi publicznej lub budynków gospodarskich, lecz o łatwiejsze korzystanie z budynków. Zorganizowanie natomiast łatwiejszego sposobu eksploatacji nieruchomości należy do właściciela tej nieruchomości. Wreszcie w orzeczeniu z dnia 22 kwietnia 1998 r. II CKN 678/97 (nie publ.) Sąd Najwyższy uznał, iż w systemie gospodarki rynkowej szczególnego znaczenia przy wykładni art. 145 kc nabiera wzgląd na możliwość stworzenia dostępu do drogi publicznej przede wszystkim przez własną nieruchomość. Ten kierunek wykładni art. 145 kc - w ocenie składu orzekającego w rozpoznawanej sprawie - zasługuje na akceptację.

Kierując się takim rozumieniem znaczenia przepisu art. 145 kc, nie można było zarzutów kasacji uznać za usprawiedliwione. Wytyczona droga konieczna wprawdzie nie dochodzi - jak już zaznaczono - do najdalej położonej działki na której urządzony jest parking samochodowy ale pamiętać należy, iż został on wybudowany w toku postępowania sądowego oraz, że dojazd do niego zamknięty został wskutek zabudowy nieruchomości, dokonanej przez wnioskodawczynię bez zezwolenia budowlanego. Wnioskodawczyni żądając zatem ustanowienia służebności drogi koniecznej, zapewniającej dostęp do wszystkich działek tworzących zorganizowaną całość gospodarczą, wychodzi poza zakres uprawnienia jakie daje art. 145 kc. Przepis ten nie jest bowiem źródłem roszczenia o ustanowienie służebności drogi, zapewniającej łatwiejsze korzystanie z nieruchomości, lecz stanowi podstawę prawną żądania ustanowienia drogi koniecznej (niezbędnej), zapewniającej dostęp do drogi publicznej. Zaskarżone postanowienie zaspokaja takie żądanie. Wbrew podniesionym w kasacji zarzutom nie narusza - jak wykazano - ani przepisów postępowania ani przepisów prawa materialnego, na które skarżąca się powoływała. Kasację należało zatem, jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw, oddalić na podstawie art. 393[12] kpc.