SpecPrawny.pl | Forum Prawne

Witam

Pracownik został zatrudniony 6 maja 2002 roku po roku pracy 5 maja 2003 nabył prawo do 20 dniu urlopu. W sierpniu 2003 otrzymał wypowiedzenie. Wykorzystał do tej pory 10 dni urlopu.

Czy pracodawca powinien wypłacić mu ekwiwalent za pozostałe 10 dni czy też należy ułożyć tu proporcje? A jeżeli tak to jaką?

Pytanie banalne ale nie daje mi spokoju. Sam wypłaciłbym ekwiwalent ale opinie działu kadr są inne.

Pozdrawiam
Piotrek

Należy wypłacić ekwiwalent za całą niewykorzystaną część urlopu. Po zmianie kp. z 2002 r. nie ma wątpliwości, że zasada proporcjonalności nie dotyczy pierwszego urlopu, o którym mowa w art. 153 § 1 i § 2 kp. Art. 155 [1] § 1 w części początkowej stanowi obecnie, że w roku kalendarzowym, w którym ustaje stosunek pracy z pracownikiem uprawnionym do kolejnego urlopu, pracownikowi przysługuje urlop.... Chodzi tu zatem o urlopy kolejne w rozumieniu art. 153 § 3 kp. Stanowisko kadr jest być może pozostałością po stanie stanie prawnym sprzed 1.01.2003 r., kiedy to sprawa budziła pewne wątpliwości i rozbieżności w literaturze.

Dzięki Marcinie pytałem dlatego gdyż nowozatrudniany pracownik zaskoczył mnie stwierdzeniem ze w poprzedniej pracy gdzie przepracował pierwszy rok w swojej karierze zostanie mu policzony urlop proporcjonalnie.

Zdziwienie było moje tym większe że chodziło o Urząd Miasta

Pozdrawiam
Piotrek

M.zd., taka praktyka jest błędna. Zasada proporcjonalności może mieć zastosowanie do urlopu nabywanego "z góry", czyli do kolejnego, do którego prawo pracownik nabywa już 1 stycznia roku kalendarzowego. Natomiast prawo do urlopu pierwszego pracownik nabywa "z dołu", po przepracowaniu określonego okresu, więc nie można proporcjonalnie redukować czegoś, na co pracownik już "zapracował".

Przytaczam na potwierdzenie swojego stanowiska komentarz K. Rączki (UW) do art. 153 kp.:

Do chwili wejścia w życie ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 135, poz. 1146) powstawały wątpliwości interpretacyjne na tle § 1 i 2 komentowanego artykułu; w szczególności dotyczyły one charakteru prawnego i mechanizmu nabywania „pierwszego urlopu (...) w wymiarze połowy wymiaru urlopu przysługującego (...) po przepracowaniu roku” (por. § 1) oraz „urlopu w pełnym wymiarze” (por. § 2). Œcierały się tu ze sobą dwa stanowiska, w myśl pierwszego z nich, na gruncie brzmienia art. 153 k.p. w jego poprzedniej wersji, wyróżnić można dwa rodzaje urlopów: urlop pierwszy oraz urlopy kolejne. Na pierwszy urlop składają się dwa powiązane ze sobą urlopy cząstkowe, urlop w połowie wymiaru urlopu przysługującego po roku pracy, do którego pracownik nabywa prawo z upływem sześciu miesięcy pracy, jest to urlop niejako zaliczkowy oraz urlop w pełnym wymiarze nabywany z upływem roku pracy, który ma charakter urlopu uzupełniającego. Urlopy te łączy wspólny mechanizm nabywania do nich prawa, a mianowicie uzależnione są one od określonego stażu pracy, tzw. okresu wyczekiwania i są one nabywane z dołu za oznaczony czas pozostawania w zatrudnieniu; charakteryzują się one jednak pewną niezależnością - uprawnienie do każdego z nich nabywa się oddzielnie i każde z nich może być osobno zrealizowane. Kolejne urlopy pracownik nabywa z góry w każdym następnym roku kalendarzowym (por. w szczególności I. Boruta, Urlopy wypoczynkowe po zmianach kodeksu pracy, Warszawa 1997, s. 39 i n.; E. Chmielek-Łubińska, Urlopy wypoczynkowe, Warszawa 1997, s. 17). Zgodnie z drugim poglądem wyróżnić należy trzy rodzaje urlopów wypoczynkowych: urlop pierwszy, urlop w pełnym wymiarze oraz urlopy kolejne, przy czym każdy z tych urlopów ma w pełni samodzielny charakter, w szczególności dotyczy to pierwszego urlopu oraz urlopu w pełnym wymiarze (por. Z. Salwa, Urlop proporcjonalny, PiZS 1997, nr 10, s. 28).

Przyjęcie jednego z tych poglądów miało istotne konsekwencje praktyczne. Uznanie pierwszego stanowiska powodowało, że za okres pracy po upływie 12 miesięcy a przed nadejściem nowego roku kalendarzowego pracownik nie miał prawa do urlopu. Autor drugiego stanowiska, z samodzielnego charakteru urlopu nabywanego z upływem 6 miesięcy pracy wywodził, iż już do urlopu w pełnym wymiarze stosować należało konstrukcję urlopu proporcjonalnego, a więc pracownik za każdy miesiąc pracy ponad 12 miesięcy powinien nabywać prawo do 1/12 urlopu wypoczynkowego. W konsekwencji konstrukcja urlopu proporcjonalnego powinna być także stosowana do okresu pracy następującego w danym roku kalendarzowym po nabyciu prawa do urlopu w pełnym wymiarze. W konsekwencji, na gruncie drugiego z przytoczonych poglądów nie mieliśmy do czynienia z sytuacją, w której z jakimś okresem zatrudnienia nie wiąże się prawo do urlopu wypoczynkowego.

Z nowego brzmienia § 2 art. 153 k.p. jasno zdaje się wynikać, iż ustawodawca traktuje urlop „zaliczkowy” nabywany z upływem 6 miesięcy pracy jako część urlopu przysługującego pracownikowi z upływem roku pracy, albowiem jest w nim mowa o nabyciu prawa do „pozostałej części urlopu przysługującego (...) po przepracowaniu roku”. W ten sposób odpada podstawa dla uznawania pierwszego urlopu cząstkowego jako urlopu w pełni samodzielnego, co uniemożliwia stosowanie do okresu pracy ponad 6 miesięcy konstrukcji urlopu proporcjonalnego. W kontekście prowadzonych tu rozważań istotna jest też zmiana dokonana ustawą nowelizacyjną z dnia 26 lipca 2002 r. w art. 155[1] § 1 k.p. O ile w poprzedniej wersji przepis ten stanowił, iż urlop proporcjonalny dotyczy pracownika „uprawnionego do urlopu”, o tyle w znowelizowanej wersji tego przepisu jest mowa o pracowniku „uprawnionym do kolejnego urlopu”, a więc urlopu przewidzianego w art. 153 § 3 k.p. W ten sposób wyraźnie wyłączono możliwość łączenia urlopu proporcjonalnego z cząstkowym urlopem uzupełniającym, o którym jest mowa w art. 153 § 1 i 2 k.p. Ustawodawca opowiedział się więc za pierwszym z omówionych wyżej stanowisk.