przez Marcin » Cz, 20 lut 2003, 17:12
Pośrednio wynika to z poniższego wyroku SN:
Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna
z dnia 23 listopada 1998 r.
II CKN 53/98
Wynagrodzenie za wykonanie dzieła nie jest nakładem na rzecz w rozumieniu art. 461 § 1 kc, zatem w sprawie o wydanie dzieła prawo zatrzymania wynikające z tego przepisu nie przysługuje.
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w Raciborzu wyrokiem z dnia 4 lutego 1997 r. nakazał pozwanemu wydanie powodowi samochodu marki Mercedes 307 w terminie 7 dni od prawomocności wyroku i orzekł o kosztach.
W motywach stwierdził, że powodowi jako właścicielowi służy roszczenie o wydanie samochodu na podstawie art. 222 § 1 kc, bowiem pozwany nie wykazał, by służyło mu skuteczne względem powoda prawo do władania samochodem.
W ocenie Sądu Rejonowego pozwanemu nie przysługuje prawo zatrzymania samochodu do czasu zapłaty wynagrodzenia za jego naprawę powypadkową, gdyż wynagrodzenie to nie jest nakładem na samochód w rozumieniu art. 461 kc.
Apelację pozwanego Sąd Wojewódzki w Katowicach wyrokiem z dnia 20 maja 1997 r. oddalił, podzielając poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia oraz wyprowadzone z nich wnioski i ich ocenę jurydyczną. Dodatkowego argumentu przemawiającego za trafnością rozstrzygnięcia, Sąd Wojewódzki dopatrzył się w tym, że w sprawie nie mają zastosowania przepisy o skutkach niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych, w związku z czym pozwany nie może się powoływać na prawo jednoczesnego spełnienia świadczeń, polegające na zatrzymaniu samochodu do czasu podpisania przez powoda protokołu wykonania usługi, będącego podstawą do wypłacenia pozwanemu przez PZU wynagrodzenia. Zdaniem Sądu Wojewódzkiego, nie są to świadczenia wzajemne, gdyż ze strony pozwanego świadczeniem była usługa, a nie samochód.
Wyroki Sądu Rejonowego i Wojewódzkiego pozwany zaskarżył kasacją opartą na podstawie określonej w art. 393[1] pkt 1 kpc. Zdaniem skarżącego Sąd Wojewódzki naruszył przepisy art. 643 kc i 461 kc przez ich błędną wykładnię. Naruszenia prawa procesowego skarżący dopatrzył się w tym, że powód zastąpiony przez adwokata powinien był pozwać zarówno pozwanego jak i PZU - strony stosunku prawnego, a nie tylko pozwanego, tym bardziej, że na polecenie PZU w Raciborzu pozwany nie wydał powodowi samochodu, albowiem nie podpisał on protokołu, skutkiem czego pozwany do tej pory nie otrzymał wynagrodzenia za dokonaną usługę. W konkluzji wniósł o uchylenie wyroków Sądów obu instancji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z przepisem art. 392 kpc kasacja przysługuje od wyroku wydanego przez sąd drugiej instancji kończącego postępowanie w sprawie.
Tymczasem autor kasacji w jej petitum zaskarżył wyrok Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 4 lutego 1997 r. oraz wyrok Sądu Wojewódzkiego w Katowicach z dnia 20 maja 1997 r. Zatem kasacja w części zaskarżającej wyrok Sądu pierwszej instancji jako niedopuszczalna, z przyczyny określonej w art. 392 kpc, podlegała odrzuceniu (art. 393[8] kpc), a w granicach podstaw i wniosków kasacyjnych została rozpoznana sprawa w części zaskarżającej wyrok sądu drugiej instancji.
Stosownie do przepisu art. 393[3] kpc kasacja, czyniąc zadość ogólnym wymaganiom przepisanym dla pisma procesowego, powinna również zawierać przytoczenie podstaw kasacyjnych oraz ich uzasadnienie. Oznacza to, że dla zachowania formy kasacji nie jest wystarczające powołanie art. 393[1] kpc, jak to uczynił skarżący, ale konieczne jest także wskazanie konkretnego przepisu prawa procesowego, który zdaniem skarżącego został naruszony, z podaniem na czym to naruszenie polegało i czy mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Jest to jednolita i ukształtowana linia orzecznictwa Sądu Najwyższego pod rządem obowiązujących obecnie przepisów kodeksu postępowania cywilnego (por. w szczególności postanowienie SN z dnia 11 marca 1997 r. III CKN 13/97 OSNCP 1997/8 poz. 114).
Wymagań tych nie spełnia złożona kasacja, bowiem nie wskazuje żadnego przepisu prawa procesowego. Jest to równoznaczne z nieprzytoczeniem podstawy kasacyjnej opartej na zarzucie naruszenia przepisów prawa procesowego i powoduje związanie Sądu Najwyższego stanem faktycznym przyjętym za podstawę rozstrzygnięcia.
W ustalonym stanie faktycznym zarzut naruszenia przepisów art. 643 i 461 kc jest chybiony.
Przepis art. 461 § 1 kc stanowiący, że zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej, nie ma, jak trafnie przyjął Sąd Wojewódzki, w sprawie zastosowania, gdyż wynagrodzenie za naprawę samochodu nie jest nakładem na rzecz w rozumieniu tego przepisu.
Zasada jednoczesnego spełnienia świadczeń z umowy o dzieło jest realizacją ogólnej zasady wyrażonej w przepisie art. 488 § 1 kc jednakże skarżący naruszenia tego przepisu nie zarzucił. Sąd Najwyższy zaś jako sąd kasacyjny, nie ma obowiązku badania z urzędu, czy doszło przy wydawaniu zaskarżonego wyroku do naruszenia innego przepisu prawa materialnego niż ten, który został powołany jako podstawa kasacji. Rozpoznaje bowiem sprawę w granicach kasacji, a z urzędu bierze pod rozwagę jedynie nieważność postępowania.
Nie naruszył też Sąd Wojewódzki przepisu art. 643 kc.
Nie ma racji skarżący twierdząc, że powód bez względu na to, czy chłodnica została podmieniona przez pozwanego, miał obowiązek odebrać samochód.
Wynikający z powołanego przepisu obowiązek odebrania dzieła przez zamawiającego dotyczy dzieła należycie wykonanego, a więc spełniającego umówione wymagania. Skoro z ustalonego stanu faktycznego wynika, że przyczyną nieodebrania samochodu przez powoda było stwierdzenie, że została podmieniona chłodnica, to wbrew stanowisku skarżącego nie można przyjąć, by powód popadł w zwłokę z odbiorem dzieła w rozumieniu art. 643 kc.
Z tych przyczyn kasację w części zaskarżającej wyrok Sądu Wojewódzkiego, jako pozbawioną uzasadnionych podstaw, oddalono (art. 393[12] kpc).