odpowiedzialność deliktowa
Odpowiedzialność deliktowa to odmiana cywilnoprawnej odpowiedzialności odszkodowawczej oznaczająca odpowiedzialność za czyn niedozwolony, za szkodę wyrządzoną takim czynem.
Wyróżnia się jeszcze odpowiedzialność kontraktową, która jest odpowiedzialnością wynikającą "z kontraktu" (czy istniejącego wczesniej zobowiązania) i jego niewykonania lub niewłaściwego wykonania (przy czym nie jest tu wymagane wykazanie winy kontrahenta).
Przy delikcie - odmiennie niż przy odpowiedzialności kontraktowej - wierzyciela i dłużnika nie łączy żaden wcześniejszy kontrakt (żadna umowa, żadne zobowiązanie), podstawą odpowiedzialności jest sam delikt (czyn zabroniony) dłużnika, czyli zawiniony czyn niedozwolony (np. wybicie szyby, spowodowanie wypadku komunikacyjnego, pogryzienie przez psa).
Delikt to zawinione działanie człowieka ale żródłem odpowiedzialności deliktowej są nie tylko zachowania człowieka, ale czasem również inne zdarzenia niezależne od woli ludzkiej, któe zgodnie z prawem wywołują obowiązek naprawienia szkody (np. zawalenie się budowli).
Odpowiedzialność deliktowa przybiera w swych ramach różne odmiany:
- odpowiedzialności na zasadzie winy (jest to główna odmiana odpowiedzialności deliktowej - znajdujemy ją w art. 415, 416 i następnych kodeksu cywilnego). Dla jej zaistnienia konieczne jest wykazanie winy sprawcy szkody.
- odpowiedzialność na zasadzie ryzyka - rzadziej spotykana przewidziana dla wyraźnie wskazanych sytuacji (por. art. 430, 435 k.c., 436 k.c.). Oznacza ona surowsze kryteria odpowiedzialności gdyż tu nie jest konieczne wykazanie winy sprawcy szkody.
- odpowiedzialność na zasadzie słuszności - w tej chwili nie przychodzi mi przykład do głowy.