SpecPrawny.pl | Forum Prawne

Czy do zmiany służebności drogi koniecznej ustanowionej jednakze jako służebność osobista, na służebnosć gruntową własciwy jest tryb procesowy czy nieprocesowy?

Czy jest jakiś spór między stronami w tej sprawie?

No właśnie jest. Własciciel nieruchomości obciążonej nie zgadza się na ustanowienie służebnosci gruntowej.

Tryb nieprocesowy jest wyjątkiem od reguły i należy granice jego stosowania interpretować wąsko.

Dlatego do nieprocesu należą tylko sprawy o ustanowienie drogi koniecznej (art. 626 k.p.c.) i o jej zasiedzenie (art. 609 k.p.c.).

Wszelkie pozostałe sprawy związane ze służebnością drogi koniecznej (w tym zmiana treści służebności lub sposobu jej wykonywania, ustalenie wygaśniecia służebności) należą do procesu.

Taką teorię to ja też znam.
Pytanie tylko czy pismo o ustanowienie takiej służebnosci traktować właśnie jak wniosek o ustanowienie - bo ma być ustanowiona służebność gruntowa której nie było (a więc nieproces) czy jak o zmianę - bo zmienia się treść służebnosci - z osobistej na gruntową , (a więc proces i co za tym idzie pozew).
Pytałem się dwóch sędziów cywilnych (jeden z okręgu drugi z rejonu, żaden nie wiedział)

Według mnie nie chodzi to o zmianę treści służebności ani zmianę sposobu jej wykonywania. Chodzi o ustanowienie służebności gruntowej drogi koniecznej i właściwy będzie tryb nieprocesowy.
Na marginesie jednak - Inna sprawa czy taki wniosek mozna uznać za uzasadniony mertorycznie, skoro przesłanką ustanowienia służebności drogi koniecznej jest brak odpowiedniego, prawnie zagwarantowanego dostępu do drogi, taki zas obecnie istnieje - przynajmniej do czasu kiedy włascicielem nieruchomości ewentualnie władącej jest osoba, na rzecz której ustanowiono służebnośc osobistą. (przyznaję, że w tym zakresie to tylko taka gorąca uwaga, bez głębszych przemyśleń, być może nie mam racji).

Moim zdaniem będzie to zmiana treści służebności - a więc w drodze pozwu w procesie.
Służebność już istnieje i chodzi o zmianę jej charakteru (treści).
Poza tym pogląd Marbel prowadziłby do wniosku że można ustanowić dwie służebności drogi koniecznej dla jednej nieruchomości co wg mnie jest kontrowersyjne.

Istnieje tylko służebność osobista i nie chodzi o zmianę jej treści ani sposobu wykonywania.
Chodzi o powstanie zupelnie nowego prawa rzeczowego - służebności gruntowej.
Co do zasady nieruchomość może być obciążona kilkoma służbnościami, w tym zarówno osobistymi jak i gruntowymi.
Natomiast dla nieruchomości (władnącej) oczywiście nie można ustanowic dwóch służebności (gruntowych) o takim samym zakresie (treści) - poniewa każda kolejna nie zwiększałaby już jej użyteczności (por. art. 285 par. 2 kc).
Istota sprawadza sie jednak do tego że służebność osobista
jest ustanawiana nie dla nieruchomości ale dla człowieka.
Inny jest cel służebności gruntowej (ma służyć nieruchomości władnącej) a inny służebności osobistej (ma służyć oznaczonej osobie bez względu na to czy jest ona właścicielem jakiejkolwiek innej nieruchomosci czy nie)
Nie ma zatem formalnie przeszkód aby obciążyć nieruchomość służebnościa osobistą na rzecz pana X i służebnością gruntową na rzecz innej oznaczonej nieruchomości (władnącej).

Mój błąd w rozumowaniu może polegać na tym, że bez wyraźnej informacji ze strony pytającego założyłem, że uprawniony z tytułu służebności osobistej to ta sama osoba co właściciel nieruchomości władnącej. A rzeczywiście nie musi tak być.

Jeśli są to różne osoby to przyznaję, że nie będzie to zmiana treści służebności.

Pewne wątpliwości mam natomiast nadal jeśli uprawniony z tytułu służebności osobistej i właściciel nieruchomości władnącej, na rzecz której ma być ustanowiona służebność gruntowa, to jedna i ta sama osoba. Wtedy chyba byłaby to zmiana treści służebności, która już między tymi samymi stronami istnieje.

Slusznie założyłeś - przynajmniej tak ja też to odczytałam.
W dalszym ciągu uważam jednak, że nie chodzi tu o zmianę treści służebności. O tym co jest treścią służebności mówi przepis art. 285 par. 1 kc (służebnośc to prawo, którego treść polega na tym że....) natomiast nie jest treścią służebności to komu ona przysługuje.
Przy zmianie treści służebnosci (o jakiej mowa w art. 291 kc) nie chodzi o zmianę po stronie uprawnionego Służebnośc dalej ma służyć tej samej ściśle oznaczonej osobie uprawnionej (przy osobistych) albo każdoczesnemu właścicielowi tej samej nieruchomości (przy gruntowych) i oczywiście obciążać ma wciąż tę samą nieruchomość ( po stronie "podmiotowej" zmiany nie będzie). Zmianie ma ulec tylko treść czyli zakres uprawnień do korzystania z cudzej nieruchomości (np. zmiana szlaku drogi koniecznej, bo właściciel nieruchomości obciążonej chciałby zabudować swój grunt) albo sposób jej wykonywania (np. uprawniony z tyt. służebnosci nie będzie już przejeżadżał samochodami ale tylko przechodził, albo będzie korzystał z drogi koniecznej tylko w określone dni).
Rozumiem natomiast wątpliwości, czemu zresztą dałam wyraz - kwestią do rozważenia pozostaje bowiem, czy w sytuacji, gdy właściciel nieruchomości, która miałaby ewentualnie zostać obciążona służebnością gruntową drogi koniecznej jest już uprawniony z tyt. ustanowionej na jego rzecz służebności osobistej o identycznej treści jak ewentualna służebność gruntowa można w ogóle mówić o tym, że jego nieruchomość pozbawiona jest prawnie zagwarantowanego dostępu do drogi publicznej.